Thanh nhã, cao quý nhưng vẫn e ấp và sở hữu vẻ đẹp dịu dàng thuần Việt là những từ ngữ thơ mộng thường được dùng để ngợi ca hoa Nhất Chi Mai. Tại Tuyên Quang, có một người phụ nữ ở huyện Hàm Yên đã thành công trong việc trồng và nhân giống loài hoa mai đặc biệt này. Từ đôi bàn tay thô ráp của mình, cô đã tạo nên một di sản ấn tượng với hàng nghìn gốc Nhất Chi Mai quý giá, mang sắc hoa đến khắp nơi trong mùa Tết.

Trong thời thanh xuân, Nguyễn Thị Vượng, ở khu phố Tân Phú, thị trấn Tân Yên, huyện Hàm Yên, là một chiến sĩ nhỏ nhắn nhưng kiên cường, đã chiến đấu anh dũng tại mặt trận Vị Xuyên ở Hà Giang trong những năm tháng khốc liệt nhất của cuộc chiến. Năm 1980, cô xuất ngũ và trở về địa phương, làm việc tại Trạm Lâm nghiệp Hàm Yên cho đến khi nghỉ hưu.

Cô thừa nhận mình là một người yêu cây cỏ, chăm sóc từng cây non cho đến khi nó lớn lên, nở hoa và đơm trái. Chính niềm đam mê này đã giúp cô gắn bó với hoa Nhất Chi Mai. Mười bảy năm trước, trong một lần đi chợ hoa Tết, cô bị cuốn hút bởi hình ảnh hoa Nhất Chi Mai đang được bày bán. Cây có vẻ ngoài giống như cây đào với vỏ cây gồ ghề, cành nhỏ, và những bông hoa trắng tinh tế trên những nhánh cây mảnh khảnh. Hoa không lớn như hoa đào, chỉ nhỉnh hơn hoa mận một chút, nhưng lại có nhiều cánh. Khi còn là nụ, hoa có màu hồng nhạt với chút trắng. Lúc đó, giá của hoa này khá cao, gấp nhiều lần so với các loại hoa Tết khác, nhưng cô không thể cưỡng lại vẻ đẹp của chúng và đã mua một ít để thưởng thức tại nhà.

Bạn có thể tham khảo bài viết: định giá mai vàng

Về nhà, cô quan sát và hiểu được những đặc điểm độc đáo của hoa Nhất Chi Mai. Khi hoa nở, nó trắng tinh khôi, và khi rụng, nó chuyển sang màu hồng đỏ trước khi rụng, không giống các loại hoa khác thường tàn trên cành. Một bông hoa đang nở có thể thể hiện hai gam màu đẹp nhất của nó.

Đắm chìm trong vẻ đẹp quốc hồn quốc túy này, cô quyết định "tìm thầy." Biết rằng những bông hoa cô mua có nguồn gốc từ Sơn Tây (Hà Tây trước đây), cô đã sắp xếp đến thăm làng hoa và học cách trồng Nhất Chi Mai. "Khi đến Sơn Tây, nhìn cách họ trồng loài hoa quý giá này, tôi gần như không thể ăn ngủ. Tôi luôn háo hức theo chân các chủ vườn để học hỏi. Thấy tôi là một người phụ nữ lớn tuổi đi xa, họ đã chia sẻ hết kinh nghiệm của mình. Tôi rất vui mừng và biết ơn," cô chia sẻ. Tuy nhiên, chúng tôi hiểu rằng, đối với một người ở tuổi cô, hành trình này chắc hẳn là không dễ dàng. Nhưng tình yêu của cô dành cho loài hoa độc đáo này đã khiến cô quên đi mọi khó khăn.

Trở về Hàm Yên, với kiến thức đã có và bán mai vàng 5 cánh nguyên thủy trước Tết, cô bắt đầu thử nghiệm việc nhân giống, hy vọng cây sẽ sớm mọc rễ và phát triển tốt trên đất Tuyên.

Giờ đây, ở tuổi 67, gần đến tuổi "cổ lai hy," cô vẫn tràn đầy năng lượng, dùng cuốc và xẻng để chăm sóc vườn Nhất Chi Mai rộng lớn của mình. Cô và người bạn đời Trần Trung Đông đã tạo nên một "vương quốc" cho loài hoa quý giá này. Đến thăm nhà cô những ngày này, bạn sẽ thấy những đơn hàng Nhất Chi Mai đang được chuẩn bị để giao đi khắp nơi. Một số cây, có giá từ 15 đến 20 triệu VND, được các chùa lớn ở Thành phố Hồ Chí Minh đặt mua và sẵn sàng để giao. Sức hấp dẫn của Nhất Chi Mai Tuyên Quang đã thu hút nhiều khách hàng từ xa.

Thành công của ngày hôm nay được gắn liền với cơ hội gặp gỡ 17 năm trước. Ban đầu, khi nhân giống, chỉ có 3 hoặc 4 trong 10 nhánh bén rễ, và cây mọc chậm và yếu. Không nản lòng, cô tiếp tục thử nghiệm, biết rằng Nhất Chi Mai không ra quả, nên việc nhân giống hoàn toàn dựa vào cắt cành. Điều thú vị là loài hoa này rất dễ bén rễ, ít khi thất bại. Những thất bại ban đầu của cô xuất phát từ việc sử dụng các cành không phù hợp và điều kiện thời tiết không thuận lợi. Sau hai năm liên tục nhân giống, cô có một vườn ổn định và thông thạo việc nhân giống. Tại thời điểm này, cô và chồng bắt đầu tập trung vào việc chăm sóc và tạo dáng cho cây.

Chồng cô, Trần Trung Đông, cũng là một cựu chiến binh từ mặt trận Vị Xuyên, đã hợp tác với cô trong việc tìm hiểu cách trồng Nhất Chi Mai để tạo ra những cây có đặc điểm tốt và dáng đẹp để đáp ứng nhu cầu của những người yêu hoa Tết.

"Nhất Chi Mai chủ yếu là về hoa, nhưng người sành hoa cũng quan tâm đến rễ. Rễ nên có màu đen, khỏe mạnh, và lồng vào nhau để tạo ra một cây đẹp. Để đạt được điều này, tôi trồng một nửa cục rễ trong đất, đắp đất quanh gốc, và chăm sóc nó. Phần trên mặt đất được tạo dáng để tạo ra một hình dáng đẹp mắt. Đến cuối năm, khi đào lên và gỡ bỏ đất xung quanh, các rễ lộ ra tạo nên một cảnh quan đẹp, gợi nhớ đến bonsai," chia sẻ Trần Trung Đông.

Cặp vợ chồng này nhấn mạnh rằng dù đã bằng tuổi nhau, nhưng không ai "nghỉ ngơi." Trồng hoa đòi hỏi công sức và sự cam kết suốt cả năm. Từ tháng 11 âm lịch đến tháng Tết, họ bắt đầu đóng gói cây để giao đi các tỉnh khác. Các cục rễ được đào lên và mang về nhà, nơi họ cẩn thận đóng gói vào các thùng riêng lẻ. Giao hàng đi xa, đặc biệt là những cây có giá trị cao, cần rất nhiều sự cẩn thận. Gãy một cành hoặc mất một nụ có thể làm giảm giá trị của cây. Vì vậy, các cây không chỉ được đặt trong thùng nhựa với lót giấy bìa, mà còn có khung gỗ bên ngoài để tăng cường bảo vệ.

Sau Tết, đến lúc nhân giống và bán cây con. Từ vườn của họ, hàng ngàn cây con được bán, và cặp vợ chồng vui vẻ bán cho bất kỳ ai, dù mua sỉ hay lẻ. Những ai không thể mua được những cây đắt tiền có thể mua cây nhỏ hơn để tự trồng. Tuy nhiên, vào những tháng hè nóng, họ không bán cây con vì nhiệt độ trong quá trình vận chuyển có thể khiến cây chết trước khi đến tay khách hàng.

Những tháng giữa là thời gian chăm sóc và tạo dáng cho cây. Để đáp ứng nhu cầu hàng ngàn cây Nhất Chi Mai chất lượng cho Tết, cặp đôi hầu như không có ngày nghỉ. Nguyễn Thị Vượng cười, nói rằng nghe câu chuyện của họ có thể cảm thấy họ làm việc vất vả, nhưng "đó là cách của người lính." Chừng nào cô còn khỏe mạnh, cô sẽ tiếp tục làm việc với Nhất Chi Mai. Mặc dù những ngày bận rộn, cô vẫn tìm thời gian buổi tối để tham gia các câu lạc bộ bóng chuyền nhẹ và múa dân gian, không bao giờ bỏ lỡ buổi nào.

Vài năm trước, khi đi du lịch cùng gia đình đến Sapa, cô đã yêu thích loài Đào Thất Thốn quý hiếm và mang nó về trồng. Với kinh nghiệm từ việc mua mai vàng, cô có một khởi đầu hứa hẹn với Đào Thất Thốn, với các cây của cô phát triển tốt và cho ra những bông hoa to, sống động và lâu tàn. Giờ đây, cô có cả loại Đào Thất Thốn màu hồng đậm hai lớp và hồng nhạt, đây là những cây có giá trị cao, với cây nhỏ từ 15 đến 20 cm bán với giá khoảng 250.000 VND. Các cây lớn hơn bắt đầu từ 2 triệu VND, nhưng chúng luôn bán hết nhanh chóng.

Từ Nhất Chi Mai, từ tình yêu dành cho hoa và cây cỏ, Nguyễn Thị Vượng đã tạo nên một câu chuyện thành công trong những năm vàng son của mình. Một cựu chiến binh với tinh thần không sợ hãi, cô tiếp tục tiến về phía trước bất chấp những thử thách. Mỗi cây mai Tết, có giá trị từ 2 đến 3.5 triệu VND, đều được đặt mua trước rất xa. Nhờ sự chăm sóc của họ, các hoa vẫn giữ được sắc đẹp khi đến các tỉnh phía Nam, với mỗi cây có thể kéo dài hơn một tháng trước khi tàn.